To Αντιγριπικό Εμβόλιο

Ο εμβολιασμός κατά της εποχικής γρίπης είναι το καλύτερο και ασφαλέστερο διαθέσιμο μέσο πρόληψης για τη νόσο. Τα άτομα που εμβολιάζονται αντιμετωπίζουν πολύ μικρότερο κίνδυνο να είναι βαριά άρρωστοι και να πεθάνουν από γρίπη, σε σχέση με όσους δεν εμβολιάζονται.

Ποιος πρέπει να εμβολιαστεί κατά της γρίπης;

Ο αντιγριπικός εμβολιασμός προτείνεται σε όλα τα άτομα ηλικίας μεγαλύτερης των 6 μηνών.

Πρέπει όμως να εφαρμόζεται συστηματικά και κατά προτεραιότητα σε άτομα που ανήκουν στις παρακάτω ομάδες αυξημένου κινδύνου:

1. Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω (σε άλλες χώρες το όριο μπορεί να είναι μικρότερο, πχ στις ΗΠΑ είναι τα 50 έτη).
2. Παιδιά (6 μηνών και άνω) και ενήλικες με έναν ή περισσότερους από τους
   παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:
   • Χρόνια νοσήματα αναπνευστικού, όπως άσθμα, χρόνια αποφρακτική
     πνευμονοπάθεια
   • Καρδιακή νόσο με σοβαρή αιμοδυναμική διαταραχή
   • Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη)
   • Μεταμόσχευση οργάνων και μεταμόσχευση μυελού των οστών
   • Δρεπανοκυτταρική αναιμία (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες)
   • Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
   • Χρόνια νεφροπάθεια
   • Χρόνιες παθήσεις ήπατος
   • Νευρολογικά-νευρομυϊκά νοσήματα
   • Σύνδρομο Down
3. Έγκυες γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας κύησης, λεχωΐδες και θηλάζουσες.
4. Άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία (Δείκτη Μάζας Σώματος > 40Kg/m2) και παιδιά με ΔΜΣ > 95ηΕΘ.
5. Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. για νόσο Kawasaki, ρευματοειδή αρθρίτιδα και άλλα), τα οποία είναι υψηλού κινδύνου για εμφάνιση συνδρόμου Reye.
6. Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή φροντίζουν ή διαβιούν με άτομα με υποκείμενο νόσημα, που αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών της γρίπης.
7. Κλειστοί πληθυσμοί, όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές (σχολείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων κλπ.), νεοσύλλεκτοι, ιδρύματα χρονίως πασχόντων και μονάδες φιλοξενίας ηλικιωμένων, καταστήματα κράτησης.
8. Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, λοιποί εργαζόμενοι, φοιτητές επαγγελμάτων υγείας σε κλινική άσκηση) και σε κέντρα διαμονής προσφύγων-μεταναστών.
9. Άστεγοι.
10. Κτηνίατροι, πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, εκτροφείς, σφαγείς και γενικά άτομα που έρχονται σε συστηματική επαφή με πτηνά ή χοίρους.

Στην Ελλάδα το αντιγριπικό εμβόλιο παρέχεται από τα φαρμακεία μόνο κατόπιν ιατρικής συνταγής. Η συνταγογράφηση μέσω ΕΟΠΥΥ γίνεται αποκλειστικά στις παραπάνω ομάδες ατόμων αυξημένου κινδύνου, με μηδενική συμμετοχή για τον ασθενή.

Πότε χορηγείται το αντιγριπικό εμβόλιο;

Επειδή ο ιός της γρίπης μπορεί να υποστεί μικρές δομικές αλλαγές (μεταλλάξεις) κάθε χρόνο, ο εμβολιασμός είναι αναγκαίο να επαναλαμβάνεται ετησίως, πριν την έναρξη της εποχής της γρίπης.

Στην Ελλάδα, και γενικά στο Βόρειο Ημισφαίριο της γης στο οποίο ανήκει η Ευρώπη, η εποχή της γρίπης είναι από Νοέμβριο εως και Απρίλιο. Ο εποχιακός προάγγελος για το βόρειο ημισφαίριο και τι αναμένεται να συμβεί τον χειμώνα με τη γρίπη, είναι η Αυστραλία και εκεί φαίνεται ότι φέτος ο ιός της γρίπης θα είναι ιδιαίτερα επιθετικός.

Ο αντιγριπικός εμβολιασμός γενικά περιλαμβάνει μια μόνο δόση του εμβολίου ετησίως. Οι εξαιρέσεις αφορούν ορισμένα βρέφη και παιδιά μικρότερα των 9 ετών.

Πόσο αποτελεσματικό είναι το αντιγριπικό εμβόλιο;

Τα άτομα που εμβολιάζονται κατά της γρίπης παράγουν αντισώματα έναντι του ιού περίπου 2 εβδομάδες μετά την χορήγηση του εμβολίου.
Το ποσοστό των εμβολιασμένων ατόμων που δεν θα νοσήσουν καθόλου από γρίπη συνήθως ανέρχεται στο 50-80%.
Όσοι όμως εμβολιαστούν και στη συνέχεια νοσήσουν από γρίπη, είναι πιθανότερο να έχουν πιο ήπια συμπτώματα και μικρότερη διάρκεια νόσου, συγκριτικά με όσους δεν έχουν κάνει το εμβόλιο.

Το αντιγριπικό εμβόλιο μπορεί να γίνει μαζί με εκείνο κατά του κορωνοϊού;

Ναι. Το αντιγριπικό εμβόλιο και εκείνο κατά του κορωνοϊού μπορούν να γίνουν μαζί, την ίδια μέρα, αλλά σε διαφορετικά ανατομικά σημεία.
Εάν αποφασίσετε να μην τα κάνετε μαζί, το αντιγριπικό εμβόλιο μπορεί να γίνει οποιαδήποτε άλλη μέρα πριν και μετά το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού.

Μπορώ να κάνω το αντιγριπικό εμβόλιο αν έχω αλλεργία στα αυγά;

Ναι, μπορείτε να το κάνετε. Η ποσότητα της πρωτεΐνης αυγού που περιέχεται στο αντιγριπικό εμβόλιο είναι ελάχιστη. Ως εκ τούτου, ο εμβολιασμός κατά της γρίπης, ακόμη και σε άτομα με σοβαρή αλλεργία στο αυγό, θεωρείται ασφαλής και μπορεί να γίνει υπό ιατρική επίβλεψη.

Τι ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να έχει το αντιγριπικό εμβόλιο;

Η περισσότερο συχνά αναφερόμενη ανεπιθύμητη ενέργεια μετά τον εμβολιασμό είναι το άλγος στην περιοχή της ένεσης, συνήθως με ερυθρότητα και ήπιο οίδημα. Ακολουθούν η ευερεθιστότητα, η κακουχία, ο χαμηλός πυρετός (γύρω στους 38ºC) και η κεφαλαλγία.
Οι περισσότερες αντιδράσεις συμβαίνουν συνήθως εντός των 3 πρώτων ημερών μετά τον εμβολιασμό και υφίονται αυτόματα εντός 1 έως 3 ημερών μετά την εμφάνισή τους.

Ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού αναρωτιέται για την ασφάλεια των εμβολίων. Στην πλειοψηφία των ατόμων όμως, ο κίνδυνος επιπλοκών από το αντιγριπικό εμβόλιο είναι πολύ μικρότερος από εκείνον των επιπλοκών της γρίπης.

Το εμβόλιο της γρίπης μπορεί να προκαλέσει γρίπη;

Όχι, διότι περιέχει αδρανοποιημένα στελέχη του ιού που δεν προκαλούν τη νόσο.

Γιατί νόσησα από γρίπη ενώ εμβολιάστηκα;

Εφόσον απαιτούνται περίπου 2 εβδομάδες μέχρι την ανάπτυξη ικανοποιητικού αριθμού αντισωμάτων (δηλαδή ανοσίας), είναι δυνατό μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα να νοσήσετε από γρίπη ή να εμφανίσετε γριπώδη συνδρομή, δηλαδή μια κλινική εικόνα που ομοιάζει εκείνη της γρίπης αλλά οφείλεται σε διαφορετικό ιό, όπως τον αναπνευστικό συγκυτιακο ιό (RSV) ή τον ιό της παραγρίπης. Επιπλέον, μπορεί να νοσήσετε από στελέχη του ιού της γρίπης που δεν περιέχονται στο εμβόλιο του τρέχοντος έτους. Τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, μπορεί να μην έχετε την ικανότητα να αναπτύξετε τον ίδιο βαθμό ανοσίας με άλλα άτομα που έχουν επίσης εμβολιαστεί.

Το εμβόλιο της γρίπης μπορεί να χορηγηθεί κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης;

Ναι. Το αντιγριπικό εμβόλιο πρέπει να χορηγείται σε όλες τις έγκυες γυναίκες καθώς και σε εκείνες που σκοπεύουν να μείνουν έγκυες γιατί η εγκυμοσύνη επιφέρει αυξημένο κίνδυνο για σοβαρές επιπλοκές από γρίπη.

Για οποιαδήποτε απορία έχετε σχετικά με το αντιγριπικό εμβόλιο μην διστάσετε να επικοινωνήσετε με τον οικογενειακό ιατρό σας.

Πηγή: UpToDate 2022, Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών 2022