Εμβόλια έναντι του έρπητα ζωστήρα: Shingrix ή Zostavax;

Τι είναι ο Έρπητας Ζωστήρας;

Ο έρπητας ζωστήρας ή έρπης ζωστήρ είναι μια ιογενής λοίμωξη που προκαλείται από έναν ερπητοιό, τον ιό της ανεμευλογιάς- έρπητα ζωστήρα (VZV, Varicella Zoster Virus). H ανεμευλογιά είναι μια συχνή νόσος της παιδικής- εφηβικής ηλικίας που, μετά την αρχική λοίμωξη, παραμένει σε λανθάνουσα κατάσταση στα παρασπονδυλικά γάγγλια του οργανισμού. Ο ιός VZV μπορεί να παραμείνει αδρανής για πολλά χρόνια – το 90-95% του Δυτικού κόσμου είναι φορέας του ιού – αλλά στο 10-20% των περιπτώσεων επαναδραστηριοποιείται με την μορφή του έρπητα ζωστήρα.

Η νόσος είναι αρκετά συχνή ανάμεσα στα άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών και η συχνότητα της αυξάνεται με την ηλικία. Εμφανίζεται απροειδοποίητα, με ένα ιδιαίτερα επώδυνο εξάνθημα που χαρακτηρίζεται από φυσαλίδες και συνήθως εμφανίζεται μόνο στη μία πλευρά του προσώπου ή του σώματος. Το εξάνθημα συχνά είναι αυτοπεριοριζόμενο, δηλαδή θεραπεύεται μόνο του μέσα σε έναν μήνα, αλλά εκείνο που μπορεί να επηρεάσει ιδιαίτερα αρνητικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς είναι η παρουσία νευρολογικών συμπτωμάτων στην περιοχή, κυρίως πόνου, για μεγάλο χρονικό διάστημα, μέχρι και χρόνια, μετά την εξαφάνιση του εξανθήματος.

Αυτός ο οξύς πόνος που παραμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την υποχώρηση του εξανθήματος είναι η συνηθέστερη επιπλοκή της νόσου και ονομάζεται μεθερπητική νευραλγία.

Υπάρχει τρόπος να προληφθεί η εμφάνιση του έρπητα ζωστήρα;

Ναι, ο εμβολιασμός κατά του ιού VZV αποτελεί τον πιο αποτελεσματικό τρόπο μείωσης των περιστατικών του έρπητα ζωστήρα και της μεθερπητικής νευραλγίας.
Στην Ελλάδα, η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών (ΕΕΕ) συστήνει τον εμβολιασμό έναντι του έρπητα ζωστήρα σε όλα τα άτομα ηλικίας 60-75 ετών.

Ποια εμβόλια είναι διαθέσιμα στην Ελλάδα;

Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Ενηλίκων 2023, στην Ελλάδα κυκλοφορούν δύο εμβόλια, το εμβόλιο με ζώντα εξασθενημένο ιό (ZVL, Zostavax) και το αδρανοποιημένο ανασυνδυασμένο εμβόλιο (RΖV, Shingrix).

Ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ των δυο εμβολίων;

Η σημαντικότερη διαφορά είναι ότι το Shingrix είναι πιο αποτελεσματικό από το Zostavax στη πρόληψη του έρπητα ζωστήρα: 97.2% και 51%, αντίστοιχα.
Στις ΗΠΑ το Zostavax δεν είναι πλέον διαθέσιμο από τον Νοέμβριο του 2020 και το Shingrix έχει πάρει έγκριση από το Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ως το μοναδικό εμβόλιο έναντι του έρπητα ζωστήρα.

Το Shingrix, ως αδρανοποιημένο εμβόλιο – εν αντιθέσει του Zostavax που είναι με ζώντα εξασθενημένο ιό – μπορεί να χορηγηθεί σε άτομα ηλικίας άνω των 18 ετών με ανοσοανεπάρκεια ή ανοσοκαταστολή.

Επίσης, το Shingrix μπορεί να χορηγηθεί και στα άτομα που έχουν ήδη λάβει το Zostavax.

Το Shingrix χορηγείται ενδομυϊκά σε δύο δόσεις, με συνιστώμενο μεσοδιάστημα 2 μηνών. Ο εμβολιασμός θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το αργότερο σε μεσοδιάστημα 6 μηνών από την πρώτη δόση.
Το Zostavax χορηγείται ενδομυϊκά σε μια δόση εφάπαξ.

Και τα δυο εμβόλια χορηγούνται ανεξάρτητα από το αν αναφέρεται προηγούμενη εκδήλωση έρπητα ζωστήρα ή όχι.

Η λιανική τιμή των δυο εμβολίων είναι περίπου η ίδια αλλά το Shingrix απαιτεί δυο δόσεις οπότε το συνολικό κόστος είναι διπλάσιο.

Μπορώ να επιλέξω ποιο εμβόλιο θα κάνω;

Δυστυχώς όχι.

Ενώ στις ΗΠΑ το Shingrix έχει έγκριση για χρήση σε όλα τα άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών, στην Ελλάδα η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών (Ε.Ε.Ε.) το χορηγεί αποκλειστικά σε άτομα με ανοσοκαταστολή.
Πιο συγκεκριμένα, στην Ελλάδα το Shingrix προορίζεται μόνο για:

1. άτομα με ανοσοκαταστολή ηλικίας 60 ετών και άνω,
2. άτομα ηλικίας 18 ετών και άνω με ανοσοκαταστολή, συμπεριλαμβανομένων ασθενών με HIV, που έχουν εκδηλώσει δύο ή περισσότερα επεισόδια έρπητα ζωστήρα. Ο εμβολιασμός συνιστάται σε χρονικό διάστημα τουλάχιστον τριών μηνών μετά την τελευταία νόσηση.

Σε όλο τον υπόλοιπο πληθυσμό, ηλικίας 60-75 ετών, η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών (Ε.Ε.Ε.) συστήνει το Zostavax.

Τα άτομα μικρότερα των 60 ετών και μεγαλύτερα των 75 ετών εξαιρούνται από τον εμβολιασμό έναντι του ιού VZV.

Γιατί η Ε.Ε.Ε. εξαίρεσε τα άτομα άνω των 75 ετών από τον εμβολιασμό;

Μελέτες έχουν δείξει ότι η αποτελεσματικότητα του Zostavax μειώνεται με την ηλικία: από 51% στα άτομα άνω των 60 ετών, μειώνεται σε 41% στα άτομα 70-79 ετών και φτάνει το 14% στα άτομα άνω των 80 ετών.

Αντίθετα, το Shingrix έχει αποτελεσματικότητα 97,2% στα άτομα άνω των 50 ετών και 97,9% στα άτομα άνω των 70 ετών.

Από την στιγμή που στην Ελλάδα ο εμβολιασμός πραγματοποιείται κυρίως με το Zostavax, είναι λογική επιλογή η εξαίρεση από τον εμβολιασμό των ατόμων ηλικίας άνω των 75 ετών.

Έχω νοσήσει ήδη από έρπητα ζωστήρα. Πρέπει να κάνω το εμβόλιο;

Ναι, γιατί μπορεί να υπάρξει και άλλο επεισόδιο έρπητα ζωστήρα, συνήθως σε διαφορετικό σημείο από την πρώτη φορά.
Όσο αφορά το χρονικό διάστημα αναμονής από την νόσηση, η γενική σύσταση είναι να προχωρεί ο εμβολιασμός εφόσον έχει υποχωρήσει η οξεία φάση της νόσου, δηλαδή έχει εξαφανιστεί το εξάνθημα και τα συμπτώματα έχουν βελτιωθεί.

Και εδώ ολοκληρώνεται αυτή η σύντομη αναφορά στον Έρπητα Ζωστήρα και τα διαθέσιμα εμβόλια. Αποφάσισα να την γράψω γιατί τελευταία έχω συναντήσει αρκετά άτομα που θέλουν εμβολιαστούν και δεν μπορούν λόγω ηλικίας και κάποιους άλλους, πιο πληροφορημένους, που αναρωτιούνται γιατί δεν μπορούν να κάνουν το «καλύτερο» εμβόλιο. Ελπίζω λοιπόν να ξεκαθάρισα λίγο την εικόνα. Αν έχουν παραμείνει απορίες σχετικά με αυτόν τον πολύ σημαντικό εμβολιασμό – κυρίως λόγω της ιδιαίτερα επώδυνης και δύσκολα αντιμετωπίσιμης επιπλοκής που μπορεί να επιφέρει – μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μου!