Τα Νέα Εμβόλια Γρίπης
Τι είναι η γρίπη;
Η γρίπη είναι οξεία, μεταδοτική νόσος του αναπνευστικού συστήματος που οφείλεται στους ιούς της γρίπης (Α και Β) και μπορεί να προκαλέσει από ήπια έως σοβαρή νόσο. Οι περισσότεροι άνθρωποι που νοσούν από γρίπη την ξεπερνούν χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα αλλά κάποιοι που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου μπορεί να εμφανίσουν σοβαρές επιπλοκές, μέχρι και θάνατο.
Ανάμεσα στα άτομα αυξημένου κινδύνου για επιπλοκές συγκαταλέγονται οι ηλικιωμένοι (άνω των 60 ετών), τα πολύ μικρά παιδιά (κάτω των 6 μηνών), οι έγκυες, καθώς και όλα τα άτομα οποιασδήποτε ηλικίας με χρόνια νοσήματα, όπως σακχαρώδη διαβήτη, χρόνια νοσήματα αναπνευστικού (άσθμα, ΧΑΠ), χρόνια ηπατοπάθεια, χρόνια νεφροπάθεια κ.α.
Η γρίπη έχει εποχικές εξάρσεις, κυρίως κατά τους χειμερινούς μήνες, από τον Οκτώβριο έως τον Μάιο, οι οποίες κορυφώνονται συνήθως κατά τους μήνες Φεβρουάριο – Μάρτιο.
Ο αποτελεσματικότερος τρόπος πρόληψης είναι ο εμβολιασμός με το αντιγριπικό εμβόλιο, το οποίο, όταν χορηγηθεί σωστά και έγκαιρα, προφυλάσσει από τη μετάδοση της νόσου και συμβάλλει στην προστασία από τις σοβαρές επιπλοκές της γρίπης.
Γρίπη και COVID-19
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι κατά την περίοδο γρίπης 2023-2024, ο ιός της γρίπης θα κυκλοφορήσει παράλληλα με τον ιό SARS-CoV-2, που προκαλεί τη νόσο COVID-19.
Αυτό σημαίνει ότι είναι πολύ πιθανό ένα άτομο να νοσήσει ταυτόχρονα και με τους δυο ιούς, με σημαντική επιβάρυνση της κατάστασης υγείας του, ιδιαίτερα αν ανήκει σε κάποια από τις ομάδες αυξημένου κινδύνου.
Αυτός είναι ένας επιπλέον λόγος που τονίζεται η ανάγκη του αντιγριπικού εμβολιασμού, κατά προτεραιότητα των ατόμων που ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου, αλλά και όλου του υπόλοιπου πληθυσμού ηλικίας άνω των 6 μηνών.
Τα διαθέσιμα εμβόλια στην Ελλάδα
Σύμφωνα με την τελευταίες οδηγίες του Υπουργείου Υγείας (28/9/2023), στη χώρα μας, την χρονική περίοδο 2023-2024, θα είναι διαθέσιμα τα παρακάτω αντιγριπικά εμβόλια:
| Σκεύασμα, εμπορική ονομασία | Κατηγορία | Περιεκτικότητα Αντιγόνου | Άδεια χορήγησης | Κύηση |
|---|---|---|---|---|
| Vaxigrip Tetra (Vianex) | QIVe | 15 mcg από κάθε αντιγόνο | από 6 μηνών | ναι |
| Fluarix Tetra (GSK) | QIVe | 15 mcg από κάθε αντιγόνο | από 6 μηνών | ναι |
| Flucelvax Tetra (Sequirus) | QIVc | 15 mcg από κάθε αντιγόνο | από 2 ετών (EMA) | ναι |
| Influvac – sub Unit Tetra | QIVe | 15 mcg από κάθε αντιγόνο | από 6 μηνών | ναι |
| Efluelda (Vianex) | QIV-HD | 60 mcg από κάθε αντιγόνο | από 65 ετών | όχι |
| Fluad Tetra (Sequirus) | aQIV | 15 mcg από κάθε αντιγόνο + ανοσοενισχυτικό MF59 | από 65 ετών | όχι |
Τα «απλά» τετραδύναμα αδρανοποιημένα εμβόλια
Μέχρι πέρσι τα εμβόλια που μπορούσε να προμηθευτεί το κοινό από τα φαρμακεία ήταν τα πρώτα τέσσερα του πίνακα.
Η εμπορική ονομασία τους περιέχει τον όρο “Tetra”, που σημαίνει ότι το εμβόλιο είναι τετραδύναμο, δηλαδή ότι έχει ανοσογονικότητα έναντι τεσσάρων διαφορετικών, αδρανοποιημένων, οροτύπων του ιού της γρίπης. Ο κάθε οροτύπος αντιπροσωπεύεται στο εμβόλιο από 15 mcg αντιγόνου.
Αυτά τα εμβόλια διαχωρίζονται σε δυο κατηγορίες, τα QIVe (Vaxigrip, Fluarix, Influvac) που παρασκευάζονται με επώαση σε αυγά ορνίθων και τα QIVc (Flucelvax) που παρασκευάζονται σε κυτταροκαλλιέργειες. Ο διαφορετικός τρόπος παρασκευής είναι ένα πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό του εμβολίου QIVc (Flucelvax), χάριν του οποίου είναι το μόνο από τα τέσσερα που μπορεί να χορηγηθεί με ασφάλεια σε άτομα ηλικίας άνω των 2 ετών που εμφανίζουν σοβαρή αλλεργία στο αυγό (αναφυλαξία).
Τα «ενισχυμένα» τετραδύναμα αδρανοποιημένα εμβόλια
Από την περίοδο 2023-2024 θα είναι διαθέσιμα στα φαρμακεία και άλλα δυο τετραδύναμα αδρανοποιημένα εμβόλια, τα οποία έχουν το χαρακτηριστικό ότι είναι ανοσοενισχυμένα.
- Το Fluad Tetra ανήκει στην κατηγορία aQIV, περιέχει και αυτό 15 mcg από το κάθε αντιγόνο, μαζί όμως με τον ανοσοενισχυτικό παράγοντα MF59.
- Αντιθέτως, το Efluelda της κατηγορίας QIV-HD είναι ένα τετραδύναμο αδρανοποιημένο εμβόλιο υψηλής δόσης (High Dose, HD), που περιέχει x4 μεγαλύτερη δόση (60 mcg) από κάθε αντιγόνο.
Τα ενισχυμένα τετραδύναμα αδρανοποιημένα εμβόλια προτιμώνται στα άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω έναντι του συμβατικού εμβολίου γρίπης και ειδικότερα στα άτομα μεγαλύτερα των 75 ετών λόγω του φαινόμενου της ανοσογήρανσης. Εάν όμως δεν υπάρχει διαθεσιμότητα, ο αντιγριπικός εμβολιασμός δεν πρέπει να καθυστερεί και συνιστάται να διενεργείται με οποιοδήποτε εμβόλιο.
Η χορήγηση των ενισχυμένων εμβολίων απαγορεύεται κατά την διάρκεια της κύησης.
Ποιο εμβόλιο πρέπει να κάνω;
- Τα άτομα ηλικίας μικρότερης των 65 ετών μπορούν να κάνουν μόνο τα «απλά» τετραδύναμα αδρανοποιημένα εμβόλια (QIVe, QIVc), τα οποία εσφαλμένα πολλοί αναφέρουν ως «παλαιά». Στην πραγματικότητα όμως πρόκειται για νέα εμβόλια, που έχουν παραχθεί για την τρέχουσα περίοδο 2023-2024 και περιέχουν τα εγκεκριμένα στελέχη του ιού, σύμφωνα με τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Δεν θα μπορούσε άλλωστε να ισχύει κάτι διαφορετικό από την στιγμή που, όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος, ο ιός της γρίπης μεταλλάσσεται σε διαφορετικούς υποορότυπους. Ο χαρακτηρισμός «παλαιά» δίνεται – εσφαλμένα – για να διαχωριστούν αυτά τα εμβόλια από τα ανοσοενισχυμένα, που θεωρούνται «νεότερα».
- Tα άτομα ηλικίας ίσης ή μεγαλύτερης των 65 ετών μπορούν να επιλέξουν αν θέλουν να κάνουν το απλό (QIVe, QIVc) ή το ενισχυμένο (aQIV, QIV-HD) εμβόλιο.
Τα ενισχυμένα εμβόλια έχουν υψηλή ανοσογονικότητα, δηλαδή προσφέρουν μεγαλύτερη προστασία και, προκρίνονται για την πρόληψη της εργαστηριακά επιβεβαιωμένης γρίπης και των νοσηλειών, σε άτομα 65 ετών και άνω. Έχουν ικανοποιητικό προφίλ ασφάλειας αλλά η συχνότητα ανεπιθύμητων ενεργειών είναι μεγαλύτερη απ’ ότι μετά τον εμβολιασμό με συμβατικό εμβόλιο γρίπης. - Τα άτομα που εμφανίζουν σοβαρή αλλεργία στο αυγό και είναι ηλικίας μεγαλύτερης των 2 ετών, μπορούν να εμβολιαστούν με το τετραδύναμο αδρανοποιημένο εμβόλιο της κατηγορίας QIVc (Flucelvax).
- Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, ο εμβολιασμός μπορεί να γίνει μόνο με τα «απλά» εμβόλια των κατηγοριών QIVe και QIVc (Vaxigrip, Fluarix, Influvac και Flucelvax).
Πότε πρέπει να εμβολιαστώ;
Το αντιγριπικό εμβόλιο πρέπει να χορηγείται έγκαιρα και πριν την έναρξη της συνήθους περιόδου εμφάνισης της έξαρσης των κρουσμάτων γρίπης, δεδομένου ότι απαιτούνται περίπου δυο εβδομάδες για την επίτευξη ανοσολογικής απάντησης.
Κατά προτίμηση ο εμβολιασμός θα πρέπει να ολοκληρώνεται μέσα στο Νοέμβριο αλλά τα άτομα που δεν πρόλαβαν να εμβολιαστούν εγκαίρως μπορούν να το κάνουν καθ’ όλη τη διάρκεια της εποχικής γρίπης.
Το αντιγριπικό εμβόλιο απαιτεί συνταγογράφηση;
Μέχρι πέρσι η συνταγογράφηση του αντιγριπικού εμβολίου ήταν απαραίτητη.
Σύμφωνα με την τελευταίες οδηγίες του Υπουργείου Υγείας (28/9/2023), από την 1η Νοεμβρίου 2023 θα απαιτείται συνταγογράφηση μόνο των ανοσοενισχυμένων εμβολίων (Fluad Tetra, Efluelda).
Τα υπόλοιπα (Vaxigrip, Fluarix, Influvac και Flucelvax) θα είναι διαθέσιμα στο φαρμακείο χωρίς συνταγογράφηση.
Μπορώ να κάνω και 2η δόση του αντιγριπικού εμβολίου;
Στους ενήλικες ο αντιγριπικός εμβολιασμός γενικά περιλαμβάνει μια μόνο δόση του εμβολίου ετησίως.
Μπορώ να κάνω το αντιγριπικό εμβόλιο μαζί με εκείνο κατά του κορωνοϊού;
Ναι, το αντιγριπικό εμβόλιο μπορεί να χορηγηθεί ακόμη και την ίδια μέρα με το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού, αλλά σε διαφορετικά σημεία.
Επίσης μπορεί να χορηγηθεί και οποιαδήποτε άλλη μέρα πριν και μετά το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού.
Ελπίζω να απάντησα στα περισσότερα ερωτήματα σας σχετικά με τα νέα αντιγριπικά εμβόλια και την ανάγκη εμβολιασμού έναντι της γρίπης. Αν θέλετε κάποια επιπλέον διευκρίνηση σχετικά με αυτό το ευαίσθητο θέμα, μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μου, θα χαρώ πολύ να συναντηθούμε από κοντά και να συζητήσουμε ό,τι σας απασχολεί!
