Οστεοπόρωση: Πρόληψη και Θεραπεία

Τι είναι η οστεοπόρωση;

Η Οστεοπόρωση είναι μια πολύ συχνή πάθηση που χαρακτηρίζεται από σταδιακή μείωση της πυκνότητας και διαταραχή της μικρο-αρχιτεκτονικής του οστίτη ιστού, με αποτέλεσμα τα οστά να γίνονται ολοένα πιο εύθραυστα και λεπτά. Έτσι, μειώνεται η αντοχή τους στα μηχανικά φορτία που μπορούν να δεχτούν και αυξάνεται η συχνότητα των καταγμάτων, με σημαντική επίπτωση στην ποιότητα ζωής και το προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών.

Το σημερινό άρθρο επικεντρώνεται στην πρόληψη και τη θεραπεία της οστεοπόρωσης στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Αν ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την νόσο και την διάγνωση της, σας προτείνω να διαβάσετε το προηγούμενο άρθρο μου, με τίτλο Οστεοπόρωση και Μέτρηση Οστικής Πυκνότητας.

Αλλαγές του τρόπου ζωής

Η πρόληψη της οστεοπόρωσης με στόχο την απόκτηση της μέγιστης οστικής μάζας μπορεί να πραγματοποιηθεί με αλλαγές του τρόπου ζωής που περιλαμβάνουν τα εξής:

Ασβέστιο και Βιταμίνη D

Η σωστή διατροφή για την θεραπεία και την πρόληψη της οστεοπόρωσης πρέπει να περιλαμβάνει την επαρκή κατανάλωση θερμίδων (προς αποφυγή της δυσθρεψίας), ασβεστίου και βιταμίνης D.
Οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που λαμβάνουν επαρκή ποσότητα ασβεστίου με την διατροφή (περίπου 1200mg ημερησίως) δεν χρειάζονται επιπλέον συμπληρώματα. Σε αντίθετη περίπτωση, προτείνεται η χρήση συμπληρωμάτων ασβεστίου (500-1000mg ημερησίως), έτσι ώστε το συνολικό, ημερήσιο, προσλαμβανόμενο ασβέστιο (από την διατροφή και τα συμπληρώματα) να φτάνει τα 1200mg.
Επίσης, συστήνεται η πρόσληψη τουλάχιστον 800 IU βιταμίνης D ημερησίως. Μεγαλύτερες δόσεις απαιτούνται αν συνυπάρχει σύνδρομο δυσαπορρόφησης ή η γυναίκα λαμβάνει παράλληλα αντιεπιληπτική αγωγή. Οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με οστεοπόρωση συνήθως απαιτούν υψηλά ποσά βιταμίνης D τα οποία είναι δύσκολα να επιτευχθούν χωρίς την χρήση συμπληρωμάτων.

Δίαιτα

Η κοιλιοκάκη είναι μια αυτοάνοση διαταραχή του λεπτού εντέρου, η οποία βελτιώνεται με δίαιτα χωρίς γλουτένη (δηλαδή χωρίς σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη και βρώμη) και υποτροπιάζει με την επανεισαγωγή της γλουτένης στην διατροφή.
Στις γυναίκες με κοιλιοκάκη, η οστεοπενία είναι ένα πολύ συχνό φαινόμενο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η δίαιτα χωρίς γλουτένη μπορεί να βελτιώσει την οστική πυκνότητα.

Άσκηση

Οι γυναίκες με οστεοπόρωση ή οστεοπενία πρέπει να γυμνάζονται τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας.
Πιο συγκεκριμένα, προτείνονται ασκήσεις ενδυνάμωσης με αντιστάσεις (ελεύθερα βάρη, λάστιχα), διάρκειας τουλάχιστον 30 λεπτών την ημέρα, 4-5 φορές την εβδομάδα. Και ασκήσεις μεταφοράς βάρους (φόρτισης), όπως ζωηρό περπάτημα, τρέξιμο και χορός, 2-3 φορές την εβδομάδα.
Σε ασθενείς ιδιαίτερα ευπαθείς ή με ιστορικό καταγμάτων σπονδυλικής στήλης, επαρκούν οι ασκήσεις μεταφοράς φόρτισης, όπως το ζωηρό περπάτημα.
H ανασκόπηση της βιβλιογραφίας υποστηρίζει την ευεργετική επίδραση της άσκησης στην μείωση των καταγμάτων και την αύξηση της οστικής πυκνότητας στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση. Η ένταση της άσκησης δεν είναι τόσο σημαντική όσο η συχνότητα της, η οποία προτείνεται να είναι σχεδόν καθημερινή. Επίσης πρέπει να είναι ευχάριστη για την γυναίκα ώστε να διατηρείται υψηλή η συμμόρφωση στο πρόγραμμα.
Όσο αφορά τις γυναίκες πριν την εμμηνόπαυση, καλό είναι να θυμόμαστε ότι η υπερβολική γυμναστική μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική απώλεια βάρους και αμηνόρροια (διακοπή του κύκλου) και, κατά συνέπεια, να προκαλέσει οστεοπόρωση.

Διακοπή του καπνίσματος

Το κάπνισμα προκαλεί μείωση της οστικής πυκνότητας: ένα πακέτο τσιγάρων ημερησίως κατά την ενήλικη ζωή μειώνει την οστική πυκνότητα κατά 5-10%.
Επίσης, στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που λαμβάνουν θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, το κάπνισμα μειώνει την ευεργετική δράση των οιστρογόνων.

Άλλα μέτρα

– Αποφυγή κατάχρησης αλκοολούχων ποτών:

Η κατανάλωση περισσότερων από τεσσάρων ποτηριών αλκοόλ ημερησίως στους άνδρες και δύο ποτηριών ημερησίως στις γυναίκες έχει συσχετιστεί με μειωμένη οστική μάζα και αυξημένη επίπτωση καταγμάτων.

– Πλατφόρμες δόνησης:

Ίσως είναι χρήσιμες για την πρόληψη ή τη βελτίωση της οστεοπόρωσης αλλά απαιτείται περισσότερη έρευνα.

Φαρμακευτική θεραπεία

Η φαρμακευτική θεραπεία της οστεοπόρωσης ενδείκνυται στις ακόλουθες κατηγορίες ασθενών:

• Μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με ιστορικό οστεοπορωτικών καταγμάτων ή οστεοπόρωση (T-score ίσο ή μικρότερο από -2,5). Ανάμεσα στους ασθενείς αυτής της κατηγορίας, ιδιαίτερης προσοχής χρήζουν οι γυναίκες με πρόσφατο κάταγμα (πχ ισχίου), γιατί διατρέχουν υψηλό κίνδυνο για δεύτερο κάταγμα!
• Μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με οστεοπενία (T-score μεταξύ -1,0 και -2,5) και υψηλού κινδύνου για οστεοπορωτικό κάταγμα, όπως υπολογίζεται από το FRAX score.
  Σας θυμίζω ότι το FRAX score εκτιμά την επί τις εκατό πιθανότητα που έχει ο ασθενής να υποστεί κάταγμα ισχίου και, ξεχωριστά με τον ίδιο τρόπο, την πιθανότητα που έχει ο ασθενής να υποστεί κάποιο άλλο μείζων οστεοπορωτικό κάταγμα μέσα στα επόμενα 10 χρόνια.

Όσον αφορά την αρχική φαρμακευτική αγωγή για την οστεοπόρωση, υπάρχουν διάφορα σκευάσματα σε μορφή δισκίων και εβδομαδιαία ή καθημερινή λήψη. Ο ιατρός σας είναι ο μόνος ειδικός που μπορεί να σας εξηγήσει υπεύθυνα αν χρειάζεστε κάποια φαρμακευτική αγωγή ή όχι.

Σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας. Αν έχετε ερωτήσεις ή απορίες σχετικά με την Οστεοπόρωση και θέλετε να τις συζητήσουμε από κοντά, μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μου για να κλείσουμε ένα ραντεβού στο ιατρείο!

Πηγή: UpToDate 2023